فروپاشی تمدن ها با کرونا آغاز شده است/ جنگ بعدی ایران را جنگ با عراق میدانم/ کرونا دست نیروی اجتماعی یا سیاسی نیست

فروپاشی تمدن ها با کرونا آغاز شده است / چیزی که در آینده رخ می‌دهد فروپاشی وضعیت دینی فعلی جامعه ماست

ابراهیم فیاض مردم‌شناس و عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، با اشاره به صحبت‌های خود با قاسم زائری از مسافرین بازگشتی از ووهان چین و هشدار ایشان نسبت به خطرناک بودن بیماری گفت: همزمان با مسئولین مربوطه تماس گرفته و این نکته را متذکر شدم ولی وزارت بهداشت ما اصلاً نمی‌دانست چیست، می‌گفت نه مسأله ساده‌ای است و هیچ مشکلی نیست.
وی ادامه داد: همان زمان صداوسیمای ما نیز به جای توصیه برای در خانه‌ماندن برعکس عمل کرد و درگزارش‌هایش گفت که مردم قم توی خیابان‌ها هستند و هیچ مشکلی ندارند. یعنی خیال کرد باید این جور برخورد کند و این نشان می‌دهد که ما دچار یک غفلت علمی و دانشی هستیم.
وی با بیان اینکه طبیعت در حال غالب شدن بر تمدن و به‌هم‌ریختنِ ساختارِ آن‌هاست و پیروزی طبیعت در برابر تمدن در حال وقوع است تصریح کرد: فروپاشی تمدن‌ها اغاز می‌شود، مگر اینکه تمدن با ساختارهای علمی و فلسفی بتواند دوباره بتواند بر این بیماری مسلط شود.
فیاض با اشاره به آغاز کرونا در ایران از شهر قم اذعان داشت: به نظر من چیزی که در آینده رخ می‌دهد فروپاشی وضعیت دینی فعلی جامعه ماست. یعنی از دین فعلی هیچ چیز نمی‌ماند و یک دین جدید خلق خواهد شد که در مورد چگونگی آن چیزی نمی‌دانیم.
وی با بیان اینکه در جهان کنونی، وضعیت جاسوسی، ناامنی‌های روابط بین‌الملل و حتی کشتارهایی که رخ می‌دهد دقیقاً مثل قبل از جنگ جهانی اول است، اذعان داشت: نظر خیلی از متفکران جهان بر این است که اقتصاد وارد بحران شده و نمی‌تواند با سیاست مخلوط شود و تبدیل به جنگ شود چرا که مسأله امر اجتماعی به‌شدت قوی شده‌است و در نتیجه جنگ جهانی به‌وجود نخواهد آمد بلکه تبدیل به انقلاب‌های دانشی و اجتماعی خواهد شد.

کرونا دست نیروی اجتماعی یا سیاسی نیست / جنگ بعدی ایران را جنگ با عراق میدانم / می‌توانیم با زبان فرهنگی یک بار دیگر اندیشه ایرانی را در سایه نظریه جهانی بازگو کنیم

آزادارمکی جامعه‌شناس و عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران؛ با تاکید بر اینکه ظهور و گسترش کرونا پدیده‌ای ارادی نیست، گفت: اینگونه نیست که یک نیروی مشخص این پدیده را به‌وجو آورده، بلکه کرونا یک پدیده شبه‌طبیعیِ تبدیل‌شده به پدیده اجتماعی است.
وی ادامه داد: آمریکا یا ایران، خیلی دوست داشتند چین را پدیده دشمن بکنند. ایران می گفت که آمریکا مقصر است، آمریکا می گوید چین، چین می گوید آمریکا ولی در واقعیت امر می بینیم که این پدیده دست یک نیروی اجتماعی یا سیاسی یا کسی نیست.
وی افزود: همین موضوع می تواند، به این پدیده، یک پنهان‌کاری، بی‌رحمی و در عین حال رمزآلودگی و نهایتاَ ماندگاری بدهد وگستره عملش را متفاوت از پدیده‌های دیگر نماید.
آزاد ارمکی با اشاره به اینکه بعضاً تصور ما این است که آمریکا کشور ضعیفی است پس مرگ‌ومیر و کرونایش بیشتر است گفت: به نظر من این از قدرت امریکاست که به این پدیده حساسیت بیشتری نشان داده است و مرگ‌و‌میر و درگیری‌اش هم بیشتر است.
وی اذعان داشت: اساساَ کرونا به سلامت حمله می‌کند و آنجایی که سلامت هست کرونا بیشتر درگیر می شود ولی وقتی که سلامت وجود ندراد کرونا با آن کاری ندارد و از کنارش عبور می‌کند و آنکه قوی‌تر است کرونا احتمالاً با او منازعه بیشتر و اساسی‌تری دارد.
آزاد ارمکی خاطرنشان کرد: بعد از پدیده کرونا صدای متألهان و دینداران و فیلسوفان و متافیزیسین‌ها دوباره صدای بلندی خواهد بود البته با سازوکارهای جدید.آ ن‌وقت این دامنه جهان اندیشه را خواهد ساخت که جهان ایرانی نیز در آن نقش پر رنگی خواهد داشت. به اعتقاد من جهان اندیشه ایرانی ضعیف بود ولی این مقتضیاتی که وجود دارد و اصرار بر بورژوازی‌های متکثر ملی سبب پیدایش جهان اندیشمندان ایرانی خواهد شد، هر چند که ممکن است که ضعیف بگویند یا روایتشان عارفانه و ادبیانه و شاعرانه باشد.
وی افزود: ممکن است جهان اندیشه ایرانی فیلسوفانه نباشد و فیلسوفی مثل دکارت تولید نکند ولی حتماً ممکن است که متفکری مثل سعدی و حافظ ارائه کند. آن‌وقت با این زبان‌های فرهنگی و اندیشه‌ای که داریم یک بار دیگر اندیشه ایرانی را در سایه نظریه جهانی بازگو کنیم.
وی با تاکید بر اینکه در آینده بحث طبیعت، محیط زیست و آلودگی بسیار مهم و الزام مهم شدن سرزمین. آب و خاک و معدن و میهن وطلا شکل می‌گیرد گفت: یک ژانر مهم آینده ما حمایت، بقا و کسب سرزمین و خط‌ومرزهای سرزمینی است.
وی در پایان گفت: من جنگ بعدی ایران را جنگ منطقه ای با عراق و جنگ دوم را با افغانستان می دانم. ما دوباره سر مرز با عراق دعوا خواهیم کرد و با افغانستان وارد نزاع خواهیم شد که اتفاقاً جنگ خونین هم خواهیم داشت.

ممکن است کرونا فردگرایی خودمدار را در ایران دوباره دامن بزند / دچار یک زوال خاموش اجتماعی بودیم که با کرونا درگیر شدیم

مسعود فراستخواه جامعه‌شناس عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی با تأکید بر اینکه یکی از نخستین تأثیرات کرونا تأثیرات چندسطحی در گروه‌های متفاوت اجتماعی است، گفت: در گروه‌های مذهبی، تقلیل‌گرایی بیشتر خواهد شد و احتمالاً موعودگرایی و سنت‌گرایی نیز به شکل‌های مختلفی رشد می‌کنند.
وی همچنین رشد افسون‌زایی جدید در برخی از گروه‌های اجتماعی را ممکن دانست و اذعان داشت: ممکن است این دیدگاه شکل بگیرد که اساساَ انسان گناهی دارد و مرتب دارد کیفر می‌شود و کرونا هم کیفری است در مقابل گناهان ما در حالی که تأثیر کرونا در سطح دیگری و بر گروه‌های جدیدتر اجتماعی به صورت دیگری است و نقد عقاید دینی در بین این گروه بیشتر خواهد شد.
وی افزود: در بعضی گروه‌ها ممکن است خدای شخصی محل بحث قرار گیرد و دنیایی تصور شود که بیشتر گرفتار علل و حوادث مادی است که باید در آن با عقلانیت با جهان مواجه شد نه اینکه تصور بکنیم که تحت تدبیر امر الوهی است. آنگاه آیین‌های دینی و مناسک‌گرایی ممکن است در بخشی از گروه‌های اجتماعی تضعیف شود.
فراستخواه تأکید کرد: شیوع این بیماری ممکن است سبب شود که هویت‌های بازگشتی متکثری را شاهد باشیم. مثلاً طب سنتی در مقابل طب جدید و کارناوال های زیارتی در مقابل گفتمان قرنطینه شکل ظاهر شوند.
فراستخواه با بیان اینکه روندهای فردگرایی خودمدار را در ایران شاهد بوده‌ایم، اذعان داشت: احتمالاً شیوع این بیماری، مسئله فردگرایی خودمدار را در ایران دوباره دامن بزند و هر کس سعی کند گلیم خودش را از آب بیرون بکشد و ممکن است حوزه عمومی نیز تضعیف شود.
فراستخواه ضمن تأکید بر این موضوع که زمانی با کرونا درگیر شدیم که دچار یک زوال خاموش اجتماعی بودیم، تصریح کرد: یکی از تأثیرات کرونا بر جامعه ما عمل گرایی است. یعنی فرد از خود می‌پرسد کارایی هر امر برای من چقدر است؟ برای من چه نتیجه‌ای دارد؟ این مهم ضمن اینکه ظرفیت‌هایی برای حل مسائل اجتماعی فراهم می‌کند ولی محدویت هایی هم به عنوان یک الگوی مسلط از نظر اخلاقی، معرفتی، فرهنگی، زیباشناسی و از نظر اجتماعی می تواند برای جامعه ایران داشته باشد..
وی با اشاره به کتاب امیرارسلان افخمی با عنوان شیوع مدرن، امپریالیسم و سلامت عمومی در عصر وبا، اذعان داشت: به جای شیوع مدرن، ممکن است شاهد یک شیوع پست مدرن در ایران باشیم. وی ادامه داد: مشخص نیست که رشد گفتمان پسامدرن به علت زمینه‌های ضعیفی که در ایران برایش وجود دارد چقدر فعال و خلاق بشود. نگرانی من این است که چقدر این پرتاب‌شدن به یک افق پسامدرن تحت تأثیر این بیماری می‌تواند برای جامعه‌ای که ساختارهای گفت‌وگویی، ساختارهای فرهنگی، ظرفیت‌های اجتماعی و سازمان اجتماعی قوی‌ای نتوانسته توسعه بدهد به درست رخ دهد.
فراستخواه با بیان اینکه رشد بوروکراسی به قیمت مستعمره‌کردن جهان زندگی در ایران به وقوع پیوسته، گفت: بوروکراسی با دور زدن جهان زندگی و تکثرهای جهان زندگی و زیست‌جهان جامعه و با دور زدن امر اجتماعی رشد کرده‌است.
وی افزود: اجتماع کنونی ما دچار وضعیت یک رشد بحرانی شده و نمی‌تواند آرام بگیرد و خودش را سازمان بدهد و از طرف دیگر سیستم هنوز بر مستعمره‌سازی اصرار دارد که در نیتجه نمیتوان با او گفت‌وگوی خلاق ثمربخشی داشت و همین شکاف دولت و ملت نمی گذارد نتایج آن بوروکراسی که مثلاً طی مدت گذشته برای ایران به‌جود آمده شکل بگیرد.

فیلم کامل میزگرد مجازی تأثیر بحران کرونا بر سپهر اندیشه ایرانی در آپارات ‌‌‌‌‌‌‌