معرفی «تیله بازی»
گردآوری: علی علیزاده
مطالب مرتبط
معرفی «تیله بازی»
عیدانه بعدی ما، بازی نوستالژیک «تیله بازی» می‌باشد. همان طور که نام این بازی نشان می‌دهد، این بازی با گوی‌هایی به نام تیله انجام می‌شود. تیله، مهره‌های درشتی از جنس شیشه، سنگ یا حتی آهن می‌باشند. بازی با تیله یک سرگرمی سالم و ارزان است که باید به صورت گروهی انجام شود. این بازی نیازمند یک فضای نستبا باز می‌باشد. در آموزش تیله بازی ابتدا باید با فنون و اصول اساسی آن آشنا شد؛ در این بازی باید گوی‌ها (تیله) را غلتاند تا به تیله‌های دیگری که معمولاً داخل یک دایره کوچک در فاصله دو یا سه متری به صورت افقی کنار هم چیده شده‌اند برخورد کند و تعدادی از آن‌ها را (بسته به شدت ضربه) از دایره بیرون کند. این بازی در برخی کشورها ممکن است به نام‌های دیگر خوانده شود؛ مثلاً در افغانستان به آن گوله بازی می‌گویند. به زبان محلی خراسانی «توشله بازی» و در خوزستان به ویژه اهواز «فِنگ بازی» یا «گلوله بازی» خوانده می‌شود.
معروف‌ترین شکل بازی
نکته‌ی دیگری که در آموزش «تیله بازی» باید به آن توجه کرد آشنایی با انواع بازی‌هایی است که با تیله می‌توان انجام داد؛ رایج‌ترین و اصلی‌ترین بازی که بیشتر مردم با آن آشنا هستند «کل» نامیده می‌شود. برای شروع بازی ابتدا باید دو چاله کوچک به اندازه ۱۰ سانتی‌متر قطر و ۵ سانتی‌متر عمق حفر نمود. دو نفری که قرار است بازی را شروع کنند باید بایستند، انتخاب فردی که ابتدا بازی را آغاز می‌کند می‌تواند از طرق مختلف از جمله سنگ کاغذ قیچی یا توافق دو طرف از قبل صورت گیرد. در برخی مناطق ممکن است این نوع بازی با تیله به صورت گروهی انجام شود.
انواع تیله بازی
روش اول: «بیخ دیواری»
آموزش بازی با تیله به روش «بیخ دیواری» کار سختی نیست: در این روش که توسط دو نفر در محیط‌های خاکی یا در خیابان‌های آسفالت شده بازی می‌شود، بایستی نزدیک دیوار با فاصله حداقل ۲ متر صورت گیرد. بازیکنان تیله خود را به سمت دیوار پرت می‌کنند تا در نزدیک ترین فاصله با دیوار قرار گیرد، هرکسی که تیله‌اش در نزدیک‌ترین فاصله با دیوار قرار گرفته باشد برنده است و تیله‌های دیگر را جمع می‌کند. آموزش تیله بازی به این روش کار سختی نیست: ابتدا طبق قرعه آخرین فرد مشخص می‌شود چون معمولاً برنده همان نفر آخری است که تیله خود را پرت می‌کند. در اموزش بازی با تیله به این روش، تیله‌ها معمولاً در سه وضعیت ممکن قرار می‌گیرد: وضعیت اول در آموزش این بازی به این شیوه زمانی است که تیله به دیوار بچسپد که در این صورت ۳ امتیاز نصیب صاحب تیله می‌شود. در حالت دوم تیله یک وجب یا کمتر از یک وجب از دیوار فاصله دارد که ۲ امتیاز داده می‌شود و در حالت سوم تیله نسبت به دیگر بازیکنان نزدیک‌تر قرار می‌گیرد که ۱ امتیاز داده می‌شود.
روش دوم
برای آموزش بازی با تیله سعی کنید روش‌های مختلف این بازی را بشناسید. در روش دوم چند بازیکن روی خط مستقیم می‌ایستند و با فاصله‌ای مساوی چاله‌هایی کوچک روی زمین حفر می‌کنند. نفر اول تیله خود را در لبه چاله اول می‌گذارد. در امتداد چاله‌ها و با فاصله دو خانه نقطه‌ای به عنوان نقطه شروع انتخاب می‌شود. در این روش بازیکنان به ترتیب از نقطه شروع تیله‌های خود را به سمت چاله‌ها می‌زنند. در این حالت چندین وضع پیش می‌آید: یکی اینکه بازیکنی که تیله را زده است تیله‌اش به لبه چاله برمی‌خورد و برمی‌گردد که در این حالت دوباره باید آن را بزند. اگر تیله‌ای به خانه برود یا به تیله یک بازیکن دیگر برخورد کند در این‌صورت نیازی به تکرار بازی نیست. حالت دیگر این است که تیله به لبه چاله بخورد و به‌طرف چپ یا راست منحرف شود، در این‌صورت بازیکن دوباره باید تیله را بزند. هربار که تیله یک بازیکنی به تیله یکی دیگر از بازیکنان بخورد یک امتیاز می‌گیرد. در نهایت هر بازیکنی که امتیاز بیشتری کسب کند برنده بازی خواهد بود.
روش سوم
در روش سوم آموزش تیله بازی، بر روی زمین چند «گولو» به فاصله‌ی پنج شش گام از هم می‌کنند و دو بازیکن از فاصله‌ای تیله‌های خود را روی زمین بازی می‌اندازند. برای آموزش این بازی به این روش تیله‌ها باید طوری انداخته شوند که در جای مناسب و نزدیک به گولوهای بیشتری باشد به عبارتی در جای استراتژیک قرار گیرد. هدف هر کس انداختن تیله‌ی خود درون گولوها است و اگر کسی گولوهای بیشتری را بگیرد (یعنی یک بار تیله‌اش را درون آن گولو برساند) برنده‌ی آن دور بازی می‌شود. اگر کسی گولویی را بگیرد بازیکن دوم دیگر نمی‌تواند آن گولو را بگیرد و امیتاز آن را از دست داده است. پس از گرفتن هر گولو باید از آن بیرون آمد و به سوی گولوهای دیگر نشانه رفت. اگر هم تعداد گولوهای هر بازیکن با دیگری برابر باشد نتیجه‌ی آن دور برابر است. وقتی همه گولوها گرفته شدند دور بعدی آغاز می‌شود.
چگونه تیله‌ها را به گولو برسانیم؟
در این بخش از آموزش باید سعی کنید یاد بگیرید چگونه تیله‌ها را به گولو برسانیم. برای این کار یک انگشت معمولاً انگشت اشاره یا میانی را پشت تیله قرار دهید. بعد انگشت زیرین را رها کنید به تیله ضربه بزنید تا به سوی گلو برود. «شان زدن» یک روش دیگر راندن تیله است: در این روش انگشت کوچک را روی زمین بگذارید و شصت را روی هوا ببرید و با انگشت اشاره یا میانی و شصت دست دیگر تیله را نشانه‌گیری و با انگشت میانی تیله را با شدت پرتاب کنید. گاه می‌توان پیش از شان زدن، وجب هم گرفت و تیله را یک وجب جلوتر برد. این کار را «وجب شان» می‌گویند. مورد قبول بودن وجب شان یا همان وجب نشان باید قبل از شروع بازی مورد توافق قرار گیرد.
در انتها، باید بگوییم که تیله‌بازی که امروزه کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد و رفته رفته در حال به فراموشی سپرده شدن می‌باشد، یک بازی جذاب در دوران کودکی بسیاری از افراد بوده و با انجام این بازی در دوران نوروز، هم می‌توان خاطرات کودکی را به یاد آورد و هم می‌توان لحظات خوشی را در کنار خانواده سپری کرد.
برای اطلاع از اخبار مربوط به بازی‌ها و مطلع شدن از مقالات تازه می‌توانید به اینستاگرام ما به آیدی bazikhallagh مراجعه کنید.
منابع
https://atlaspress.af/%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D8%AA%DB%8C%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%DB%8C%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C
نظر شما :