اولویت دادن به سرمایه گذاری خارجی به ضرر توسعه کسب و کارهای داخلی و استقلال اقتصادی است

به گزارش روابط عمومی سازمان دانشجویان ایران، روز دوشنبه 5 خردادماه، دو گروه دانشجویی «دارما» از خراسان شمالی و «آیروس» از خراسان رضوی، در دانشگاه علم و فرهنگ جهاد دانشگاهی دربارۀ گزارۀ « اولویت دادن به سرمایه گذاری خارجی به ضرر توسعه کسب و کارهای داخلی و استقلال اقتصادی است» با یکدیگر به مناظره پرداختند.
سخنران گروه دارما در ابتدای این مسابقه به بیان نظرات خود پرداخت و گفت: وقتی یک کشور به جای تقویت و حمایت از کسب وکارهای داخلی، بیشتر به جذب سرمایه گذاری خارجی اهمیت بدهد، ممکن است به جای پیشرفت به ضرر اقتصاد خود و استقلال اقتصادی‌اش تمام شود؛ چون سرمایه گذاری خارجی معمولاً با هدف کسب سود شرکت‌های خارجی انجام می‌شود و ممکن است بازار داخلی را در دست بگیرند و مانع رشد کسب وکارهای کوچک و متوسط داخلی شوند، باعث وابستگی کشور به سرمایه فناوری و تصمیمات خارجی شوند.، توسعه اقتصادی پایدار و مستقل که بر پایه ظرفیت های داخلی استوار است کاهش یابد و در نتیجه این گزاره هشدار می دهد که اولویت دادن بیش از حد به سرمایه گذاری خارجی می تواند جلوی رشد واقعی و خودکفایی اقتصادی کشور را بگیرد و استقلال اقتصادی آن را به خطر بیندازد. این گزاره به طور کلی می گوید که اگر یک کشور بیش از حد روی جذب سرمایه گذاری خارجی تمرکز کند و به کسب وکارهای داخلی کمتر اهمیت بدهد، این کار ممکن است باعث تضعیف اقتصاد داخلی و کاهش استقلال اقتصادی شود. به عبارت ساده‌تر، توسعه پایدار و قوی فقط وقتی اتفاق می افتد که اقتصاد داخلی همزمان با جذب سرمایه خارجی رشد کند و تقویت شود.
این گروه در بخش بعدی استدلال های خود به بیان تجربیات کشورهای دیگر پرداختند و گفتند: تجربه ها و مطالعات اقتصادی نشان می دهد که تکیه بیش از حد به سرمایه گذاری خارجی بدون حمایت و تقویت کسب و کارهای داخلی می تواند آثار منفی جدی داشته باشد. شرکت ها و سرمایه گذاران خارجی معمولاً دنبال سود کوتاه مدت هستند و ممکن است پس از کسب منافع خود سرمایه و فناوری را از کشور خارج کنند. این باعث می شود اقتصاد کشور به جای توسعه پایدار و درونی وابسته به عوامل خارجی باقی بماند. وقتی سرمایه گذاری خارجی در اولویت قرار می گیرد کسب وکارهای داخلی به دلیل رقابت نابرابر و کمبود حمایت کافی آسیب می بینند و حتی ممکن است ورشکسته شوند. این امر به کاهش فرصت های شغلی و افت تولید ملی منجر می شود استقلال اقتصادی یک کشور در گرو داشتن ظرفیت تولید و نوآوری داخلی است؛ اگر همه چیز به سرمایه و تکنولوژی خارجی وابسته باشد، کشور در مواجهه با تحریم ها نوسانات بازار جهانی یا تغییرات سیاسی آسیب پذیر خواهد بود. بنابراین، توسعه اقتصادی موفق و پایدار تنها با ایجاد تعادل بین جذب سرمایه گذاری خارجی و حمایت از بخش های داخلی امکان پذیر است. این موضوع به حفظ استقلال اقتصادی افزایش اشتغال و رشد واقعی اقتصاد کمک می کند و جلوی وابستگی مخرب را می گیرد. ما موافقیم که اولویت دادن بیش از حد به سرمایه گذاری خارجی بدون حمایت قوی از کسب و کارهای داخلی می تواند به تضعیف اقتصاد و کاهش استقلال اقتصادی منجر شود. توسعه پایدار وقتی محقق می شود که اقتصاد داخلی قوی باشد و سرمایه گذاری خارجی در کنار آن به رشد و توانمندسازی بخش های داخلی کمک کند نه اینکه جایگزین آن شود.
گروه «آیروس» نیز در واکنش به این اظهارات در موضع مخالف گفتند: نظریه نئو کلاسیکال از رابرت سولو سرمایه در جریان است و به مقصدی می رود که بیشترین سود را داشته باشد. پس سرمایه گذار خارجی می تواند منجربه تامین منابعی شود که تامین آن منابع از دیگر راه ها ممکن نیست.
نظریه رشد درون زاد از پائول رومر رشد یک سیستم اقتصادی در طولانی مدت حاصل ساختار درونی آن سیستم اقتصادی است به ویژه از طریق بهبود این ساختار با دانش نیروی انسانی ماهر و نوآوری در طی فرایند سرمایه‌گذاری خارجی شرکت های داخلی می‌توانند از سه راه رقابت، الگوبرداری و همکاری به بهبود ساختار اقتصادی بپردازند.
نظریه نهادگرایی جدید از داگلاس نورث، تاثیر سرمایه‌گذاری خارجی بستگی به وضعیت نهادی اقتصادی دارد. لذا نمی توان گفت سرمایه گذاری خارجی مخل استقلال اقتصادی است، بلکه اگر سرمایه گذاری خارجی با قوانین مختلف و حقوق مالکیت درست و مقررات شفاف همراه باشد منجر به رشد اقتصادی می شود.
نظریه زنجیره ارزش جهانی سرمایه گذاری خارجی به کشورهای در حال توسعه این امکان را می‎دهد که وارد شبکه تولید جهانی شوند و بایستی با طرح ریزی و سیاست گذاری دقیق هر روز بیش از بیش در این زنجیره بالا رفت. 
این گروه در ادامه به بررسی نمونه هایی از اولویت دهی به سرمایه‌گذاران خارجی، هم در داخل کشور و هم در تجربه دیگر کشورها پرداختند و گفتند: برای مثال در نمونه های داخلی به سرمایه گذاری شرکت پژو در دوران ریاست جمهوری آیت الله هاشمی رفسنجانی به میزان مبلغ ۶۶۰ میلیون یورو، بازسازی پتروشیمی بندر امام با کمک شرکت‌های ژاپنی، همکاری شرکت‌های آلمانی و ژاپنی در احداث خط ۲ و ۴ مترو تهران، بهبود وضعیت تولید در کارخانه فولاد مبارکه اصفهان به دنبال وضع قرارداد با شرکت زیمنس، همکاری با شرکت MTN از آفریقای جنوبی توسط شرکت ایرنسل و همکاری شرکت همراه اول با شرکت اریکسون سوئد اشاره کرد. در نمونه های خارجی می توان به تجربه موفق کشورهایی همچون ویتنام، چین و سنگاپور در جذب و بکارگیری سرمایه خارجی اشاره کرد. این موضوع حائز اهمیت است که حتی در اقتصادهای پیشرفته ای مثل آمریکا نیز جذب سرمایه خارجی یک اولویت حائز اهمیت است. به طوری که آمریکا بیشترین میزان جذب سرمایه خارجی را در تمام دنیا دارد. همچنین عربستان سعودی با وجود سرمایه‌های بی اندازه در زمینه نفت و انرژی های فسیلی همواره به دنبال جذب سرمایه خارجی است و بیشترین میزان جذب سرمایه خارجی را در بین کشورهای خاورمیانه داراست.
گروه داوران هیئت علمی این مناظره، شامل خانم دکتر صدیقه ببران عضو محترم عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، آقای دکتر روح الله نصرتی عضو محترم هیئت علمی دانشگاه تهران، آقای دکتر محمد صادق بیجندی عضو محترم هیئت علمی دانشگاه علم و فرهنگ و داوران دانشجویی خانم مهکامه رمضانی عضو گروه قهرمان نهمین دوره مسابقات ملی مناظره دانشجویان ایران، آقای علیرضا هاشم زادگان عضو گروه قهرمان هفتمین دوره مسابقات ملی مناظره دانشجویان ایران و آقای علیرضا غلامی عضو گروه قهرمان یازدهمین دوره مسابقات ملی مناظره دانشجویان ایران بودند که با نظر این اعضای داوری گروه آیروس از خراسان رضوی با کسب 120 امتیاز توانست راهی دور بعد شود.