گروه سوفار از «همدان» قهرمان سیزدهمین دوره مسابقات ملی مناظره دانشجویان ایران/ تقابل ایران و اسرائیل ایدئولوژیک است یا ژئوپولیتیک؟

مرحلۀ نهایی سیزدهمین دورۀ مسابقات ملی مناظرۀ دانشجویان ایران با رقابت گروه «سوفار» از استان همدان و «آوانگارد» از استان گیلان، صبح امروز در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار و قهرمان این دوره از مسابقات پس از برگزاری این مناظره معرفی شد. 

گزارۀ «تقابل ایران و اسرائیل بیشتر از آن که یک رقابت ژئوپولیتیک باشد یک رویارویی ایدئولوژیک و مذهبی است» در این مناظره مورد بحث بود و گروه «سوفار» از استان همدان موافقت و گروه «آوانگارد» از استان گیلان، مخالفت خود را با این گزاره اعلام کرده بودند. 
صدرا فقیه، سخنران نخست گروه سوفار، سخنان خود را با خوانش آیۀ 82 سورۀ مائده آغاز کرد که در آن سرسخت‌ترین دشمنان اسلام، یهودیان معرفی می‌شدند و با این مقدمه گفت: در نظریۀ ساخت‌گرایی، جنبه‌های روابط بین‌الملل، بیش از آن که مادی و سخت باشند، تاریخی-اجتماعی اند و تقابل ایران و اسرائیل نیز بیش از آن که ژئوپلیتیک بایشد، مذهبی است. 
این سخنران، با ارائه تعریفی از واژه‌های ایدئولوژیک و ژئوپولیتیک، ادامه داد:  اگر به سابقه تقابل ایران و اسرائیل برگردیم می‌بینیم که تقابل این دو کشور از فردای پیروزی انقلاب اسلامی با صدور یک بیانیه مبنی بر قطع روابط آغاز می‌شود و ریشۀ تاریخی اجتماعی دارد که به صدر اسلام برمی‌گردد. این اصل که غیرمسلمان نباید بر مسلمان تسلط داشته باشد و قبلۀ اول مسلمین نباید دست یهودیان باشد، در طول تاریخ پرورده شده و اکنون به منصۀ ظهور و بروز رسیده است. 
امیرحسین شعبانی، سخنران اول گروه آوانگارد نیز در بخش طرح مسئلۀ این گروه گفت: گاه آنچه آشکار است تنها سایه‌ای است از حقیقت پنهان. ما در چارچوب نظری این ارائه معتقدیم بررسی آنچه در ذهن می‌گذرد امکان پذیر نیست و باید آنچه روی زمین رخ داده را بررسی کنیم. 
این سخنران، بار دیگر ایدئولوژی و ژئوپولیتیک را تعریف و تصریح کرد: منطق این گزاره با گزاره‌های عادی فرق دارد و ما از منظر واقع‌گرایی تهاجمی آن را بررسی خواهیم کرد. این گزاره یک تحلیل نسبی یا مقایسه دارد، ما باید هر دو را به رسمیت بشناسیم و تبیین کنیم که کدام یک وزن بیشتری دارند. 
محمد محمدی، سخنران دوم گروه سوفار دفاع خود را با «به نام خدای اسلام و یهود» آغاز کرد و ادامه داد: گروه مقابل که معقتد است ایدئولوژی ذهنی است و آن را نمی‌توان فهمید، اما حداقل در این گزاره خاص می‌توان با رجوع به ادبیات جمهوری اسلامی ایران که اسرائیل را با کلماتی نظیر «غده سرطانی» و «رژیم جعلی» توصیف می‌کند و هیچ گاه این ادبیات را در مواجهه با سایر کشورهایی که با آنان تقابل ژئوپولیتیک دارد به کار نمی‌برد، می‌توان متوجه شد که رویکرد ایدئولوژیک است.
ما آخرین جمعه ماه مبارک رمضان را روز قدس نامیده‌ایم و این یک بستر مذهبی است که خود بیانگر ایدئولوژیک بودن رویارویی ایران و اسرائیل است. اقتصاد ایران در سال‌های اخیر فراز و فرودهای زیادی طی کرده اما بودجۀ سپاه قدس که کار آن رقابت منطقه‌ای با اسرائیل است همیشه صعودی بوده. ما با کشورهایی مثل مصر و اردن به سازش رسیده‌ایم اما ایران، امکان سازش را گرفته و به همین دلیل روی پاسپورت ما درج شده که شهروند ایران حق ورود به فلسطین اشغالی را ندارد. 
سید امیر حسینی، سخنران دوم گروه آوانگارد در پاسخ به این اظهارات گفت: کشورها برای حفظ بقا به دنبال افزایش قدرت‌اند و اگر به تاریخ روابط ما نگاه کنید متوجه می‌شوید که در دورۀ پهلوی دوم و برای موازنۀ قوا در برابر اعراب منطق ژئوپولیتیک حاکم بود و ما روابط خوبی داشتیم اما بعد از سال 1357 مجموعه‌ای از تحولات مثل جنگ ایران و عراق و سقوط صدام و... باعث شد ایران نفوذ خود را گسترش بدهد و نظم امنیتی جدیدی در منطقه به وجود بیاید. ما با دو قطب در حال گسترش روبرو بودیم و بعد وارد مرحلۀ فیزیکی شدیم. ایران به عمق استراتژیک اسرائیل نزدیک شد و در بحران سوریه حضور مستقیم نیروهای ایران امنیت اسرائیل را تهدید می‌کرد. اگر این نزاع مذهبی بود قاعدتا نباید مواجهۀ مستقیمی شکل می‌گرفت. 
شواهد نظری و تاریخی موید این امرند که مشکل اصلی اسرائیل ایدئولوژی ما نیست بلکه نفوذ ما در منطقه است.
صدرا فقیه، عضو گروه سوفار، با تکیه بر این دفاعیات اظهار کرد: بحث عینیت و ذهنیت که توسط گروه آوانگارد مطرح شد، بحثی فلسفی است که می‌تواند خارج از این مناظره بین ما ادامه داشته باشد اما اگر بخواهیم در چارچوب پیش برویم باید بگوییم که در متن قانون اساسی، در سخنرانی‌ها و بیانیه‌ها، آنچه نمود دارد ژئوپولیتیک نیست، بلکه ایدئولوژیک است. ما با آذربایجان و عراق هم تنش‌های ژئوپولیتیک داریم اما هرگز رفتاری مشابه رفتار با اسرائیل با این کشورها نداریم و اینکه آن را به کل به رسمیت نمی‌شناسیم ناشی از اهمیت همان ایدئولوژی است. 
امیرحسین شعبانی، عضو گروه آوانگارد با اشاره به زبان نمادین در فرهنگ لکانی گفت: حاکمیت‌ها برای توجیه سیاست‌های خود از ابزار ایدئولوژی استفاده می‌کنند و این ابزارگرایی نباید ما را به اشتباه بیندازد. 

محمد محمدی، عضو گروه سوفار اما با تاکید بر اینکه تقابل ایران و اسرائیل صرفا مادی نیست گفت: بر اساس گزارش وزارت امور خارجه آمریکا ایران در سال 2020 صد میلیون دلار به گروه‌های مخالف اسرائیل کمک کرده است و مقایسه میزان کمک های ایران از پهلوی تا کنون و افزایش آن در این دوره، همچنین توجه به این امر که نوار محصور غزه هیچ نفع ژئوپولیتیکی برای ما ندارد نشان می‌دهد مسئله بیش از آن‌که جغرافیایی باشد اندیشگانی است. در سال 1950 پهلوی به عنوان دومین کشور مسلمان اسرائیل را به رسمیت شناخت و سال 1970 مبادلاتی بین دو کشور برقرار بود اما همان زمان نیز هاآرتص ارتباط این دو کشور را به دو همسر که از بالکن با یکدیگر حرف می‌زنند تشبیه کرد و این مستقیما به خاطر نگاه مذهبی این دو کشور است. ما برای کدام یکی از رقبایی که با آنان اختلاف ژئوپولیتکی داریم دعای نابودی می‌خوانیم و یا با ورزشکاران آن‌ها مسابقه نمی دهیم جز اسرائیل؟
سید امیر حسینی، عضو گروه آوانگارد در ادامه گفت: فوکو معتقد است که گفتمان مسلط، دانش را در خدمت قدرت قرار می‌دهد و اگر چه ظاهر تقابل ایران و اسرائیل ایدئولوژیک است اما این پوششی است تا مسئله را برای فهم عمومی ساده سازی کند. تحلیل‌ها نشان می‌دهد که رفتار ایران شباهت به منطق جنگ سرد دارد و در اصل رقابت برای هژمونی جهانی است. اقداماتی مثل خرابکاری سایبری و ترور دانشمندان مبانی اعتقادی ندارد بلکه استراتژیک است و از منطق عقلانی ژئوپولیتیک پیروی می‌کند نه تعصب ایدئولوژیک. اگر نگاه هگلی به این تقابل داشته باشیم متوجه می‌شویم که برای کشورها در نهایت بقا مهم است نه پیروزی یک باور بر دیگری. 
صدرا فقیه، سخنران گروه سوفار در موضع موافق تصریح کرد: برای جمهوری اسلامی دفاع از ملت مسلمان مهم‌تر از مسائل ژئوپولیتیکی است به همین خاطر در مسئله بین آذربایجان و ارمنستان نیز رویه‌ای را اتخاذ کرد که به نفع ایران نبود اما دغدغه‌های ایدئولوژیک را پوشش می‌داد. گفتمان فوکویی معتقد است که واژه‌ها به واقعیت‌ها جهت می‌دهند اما این گفتمانی که فردای پیروزی انقلاب رخ داد اگر مبتنی بر منطق ایدئولوژیک بود باید با شیب نرمال پیش می‌رفت نه اینکه به کل اسرائیل را به رسمیت نشناسیم. باید بپذیریم که رفتار ما با اسرائیل استثنایی است و این به همان تقابل ایدئولوژیک بازمی‌گردد.
امیرحسین شعبانی، سخنران اول گروه آوانگارد گفت: هر حاکمیتی مسائل ایدئولوژیک را ابزار می‌کند و می‌کوشد با موازنه وضعیت را حفظ کند چرا که به دیگری سازی نیاز دارد. دیگری جمهوری اسلامی ایران نیز اسرائیل است. 
در بخش جمع‌بندی، گروه سوفار و آوانگارد، ارائه‌ای فشرده از تمام استدلال‌های مطرح شده داشتند و سپس به رسم مسابقات نهایی، داوران نکته‌یاب از هر دو گروه، دو سوال پرسیدند و آن‌ها فرصت داشتند در عرض سه دقیقه دربارۀ این سوال با یکدیگر گفت و گو کنند و سپس به آن پاسخ بدهند. 
در این بخش، ابتدا دکتر سید محمد تقی رئیس السادات از گروه سوفار پرسید: داشتن سلاح هسته ای و عدم حضور اسرائیل در ان‌پی‌تی و عدم توازن در غرب آسیا، آیا تاثیر ژئوپولیتیک برای ایران دارد یا ایدئولوژیک؟
و محمد محمدی پاسخ را به این شرح بیان کرد: این تاثیر هم ایدئولوژیک است و هم ژئوپولیتیک چون در مسئله سلاح هسته‌ای ما طبق فتوای رهبری از ساخت برحذریم. در مسئله هسته‌ای بحث ژئوپولیتیک اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و اسرائیل نیز شفاف نیست که بدانیم چند کلاهک دارد که بشود تعادل و برهم زدن آن را بررسی کرد. آنچه روشن است این که ما با اسرائیل در صلح مسلحیم، این وضعیت زمانی تغییر می‌کند که یک کشور از نظر نظامی کاملا برتر باشد یا به این نتیجه برسد که حمله بیشتر به نفع اوست. 
دکتر رئیس‌السادات از گروه «آوانگارد» پرسید:
با وجود ایدئولوژی عربی و ترکی، تقابل ایران و اسرائیل در منطقه زمینۀ ژئوپولیتیک را تشدید می‌کند یا ایدئولوژیک؟
امیرحسین شعبانی، عضو گروه «آوانگارد» پاسخ داد: کاملا ژئوپولیتیک. دو هویت دیگر در تقابل اسرائیل از پیش شکست خورده‌اند و فرهنگ سیاسی آن‌ها محدود است، بنابراین وارد تقابل نمی‌شوند. هر کدام از این هویت‌ها ابزاری هستند برای اینکه تهدیدات فضایی و امنیتی ژئوپولیتیک ایجاد شود.
سوال دوم را نیز دکتر مجید احسن از هر دو گروه پرسید: آیا هویت ایدئولوژیکی و مذهبی اسرائیل و جمهوری اسلامی ایران با حفظ این هویت، چشم اندازی برای رفع منازعات تسهیل می‌کند و آیا می‌شود در وزن‌دهی به این دو مولفه این چشم‌انداز را دخالت بدهیم؟ چگونه و چقدر؟
دانیال موحد، عضو گروه سوفار به این سوال چنین پاسخ داد: هویت مذهبی ایران و اسرائیل جامعه‌ای آخرالزمانی است که هر دو به ارض مقدس معتقدند و این باعث تعارض دو طرف با یکدیگر می‌شود. بر این اساس ما نمی توانیم با حفظ شرایط فعلی به تعادل ژئوپولیتیک برسیم.‌
پاسخ گروه آوانگارد به این سوال نیز از سوی امیرحسین شعبانی به این شرح ارائه شد: 
با کنار رفتن جبهه راست افراطی در اسرائیل و روی کار آمدن حزب کارگر، حتی اگر طرفین همدیگر را به رسمیت نشناسند می‌توانند با یکدیگر توافقاتی داشته باشند چنان که در ماجرای مک فارلین و ایران گیت داشتیم.
در نهایت با تجمیع امتیاز داوران این مسابقه، گروه سوفار از استان همدان که اعضای آن را دانیال موحد، صدرا فقیه، محمد طالبی و محمد محمدی بلبان آباد تشکیل می دادند با کسب 192/5 امتیاز به عنوان برندۀ این مناظره و قهرمان این دوره از مسابقات اعلام شدند و نشان خواجه نصیرالدین طوسی را دریافت کردند. 
گروه آوانگارد از استان گیلان نیز که اعضای آن را امیرحسین شعبانی، سیدامیر حسینی، مرصاد دریایی، محمدجواد قربان‌نیا تشکیل می‌دادند با کسب 174/5 امتیاز به عنوان نایب قهرمان این دوره از مسابقات معرفی شدند.