اصالت دانشجو، روحیه مطالبه محوری

هشتمین دوره مرحله کشوری «مسابقات ملی مناظره دانشجویان ایران» در پیش است، مسابقاتی که این‌بار در باشگاه دانشجویان دانشگاه تهران برگزار می‌گردد و محلی برای گفتگوهای رقابتی بین دانشجویان تحت عنوان مسابقه مناظره دانشجویی است، «دانشجو» - به تعبیر شهید مظلوم آیت الله دکتر بهشتی- به عنوان «مؤذن جامعه» فردی است که نسبت به مسائلی که در جامعه خودش و همچنین جامعه دانشگاهیش رخ می‌دهد، حساس است و آن را تحت نظر می‌گیرد و علی‌الاصول به دنبال اصلاح و بهبود مسائلی است که در جامعه اتفاق افتاده و این به جهت همان روحیه مطالبه محوری است که همواره طبقه دانشجو با خود داشته است. اصولاً دانشجو همواره، هم به دنبال بیان مطالبات مربوط به مسائل خود دانشجویان و دانشگاه به عنوان مبدأ همه تحولات است هم مطالبات کلّ جامعه را به واسطه رسالت سنگین و مهمی که دارد، پیگیری می‌نماید.

امّا یکی از مهمترین راه‌های پیگیری مطالبات و حرکت به سمت اصلاح و پیشرفت، «گفتگو» است چرا که به واسطه آن عقاید و افکار شفاف سازی شده و از این طریق ایده‌ها و راهکار‌های عملی برای بیان مطالبات و همچنین تبیین و تحلیل و یا نقد و بررسی آن صورت می‌پذیرد و در واقع دانشگاه را به عنوان محلی برای تضارب آرا نشان می‌دهد که در قالب «کرسی‌های آزاد اندیشی» و در شکل مشخص‌تر آن «مناظره‌های دانشجویی» به بحث گذاشته می‌شود.

آن‌چه که باید در اینجا گفت آن است که این گفتگوها و مناظره‌ها به نوعی تمرین دموکراسی است و این مسئله‌ای است که بیش از پیش باید بدان توجه نمود، چرا که دانشجویان امروز مسئولین و مدیران آتی کشور هستند و ضرورت توجه به «گفتگو» و «مناظره» باعث می‌شود که هم دیدگاه‌های آنان به گوش مسئولین، مدیران فعلی و افکار عمومی مردم برسد و هم این مدیران آتی نظام جمهوری اسلامی توانمند در گفتگو، تحمل نقد و مناظره و مباحثه باشند.

«مناظره» یکی از موضوعات و مسائلی بود که از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی بسیار به آن توجه می‌شد، لذا مناظره‌های شهید آیت الله دکتر بهشتی با گروه‌های مختلف و همچنین مناظره شخصیت‌های مختلف با آراء و عقاید متفاوت با یکدیگر چه در فضای دانشگاه‌ها و چه در صداوسیما از این دست نمونه‌هایی بود که منجر به شفافیت مواضع و همچنین نوعی پاسخگویی نسبت به عملکرد، اندیشه‌ها و آرایی که مطرح می‌نمودند، بود که باعث شد افکار عمومی به راحتی بتوانند سره را از ناسره تشخیص بدهند و راه و مسیر درست برای اداره کشور را انتخاب نمایند.

همچنین در پایان باید گفت که با توجه به فضایی که بین دانشجویان و جوانان وجود دارد چند اصل مهم قرآنی را در گفتگو و مناظره بایستی مورد توجه خود قرار بدهند، این اصول عبارتند از:

الف) به نرمی سخن گفتن: «فَقُولَا لَهُ قَوْلًا لَّیِّنًا» (طه / ۴۴)

ب) گوش فرا دادن به سخن و پیروی از بهترین آن: «فَبَشِّرْ عِبَاد ِالَّذینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبعُونَ أَحْسَنَهُ» (زمر / ۱۸-۱۷)

ج) دشنام ندادن: «وَلَا تَسُبُّوا الَّذینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللهِ» (انعام / ۱۰۸)

د) خوش سخن گفتن با مردم: «وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا» (بقره / ۸۳)

ه) جدال احسن و جلوگیری از مراء: «ادْعُ إِلَی سَبیلِ رَبّکَ بالْحِکْمَهِ وَالْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَهِ وَجَادلْهُمْ بالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ» (نحل / ۱۲۵)

و) حق‌مداری، استواری و درستی در سخن: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدیداً» (احزاب / ۷۰)